ماتریس BCG ابزاری معروف است که توسط تیم مشاوره بوستون معرفی شد، به همین دلیل به ماتریس بوستون یا ماتریس گروه مشاوران بوستون هم شناخته می‌شود. این ابزار به کسب‌وکار شما کمک می‌کند که محصولات خود را تجزیه و تحلیل کنید و بهترین فرصت‌های بیزینس خود را شناسایی کنید.
این ماتریس محصولات شما را به ۴ دسته تقسیم‌بندی کرده و نگاهی بسیار دقیق بر روی تمامی محصولاتتان به شما می‌دهد. با این ماتریس است که شما متوجه می‌شوید؛ باید بر روی کدام محصولتان بیشتر سرمایه‌گذاری کنید و کدامیک از بخش‌های تولیدی‌تان به توجه بیشتر نیاز دارد.
ماتریس BCG یک نمودار ساده است که محور افقی سهم نسبی بازار و محور عمودی نرخ رشد بازار را نشان می‌دهد. سهم نسبی بازار، از تقسیم سهم بازار شما بر سهم بازار بزرگ‌ترین رقیبتان در صنعت به دست می‌آید؛ پس از اینجا به بعد هرجا اسمی از سهم نسبی بازار به میان آمد، منظور سهم بازار شما نسبت به بزرگ‌ترین رقیب در صنعت موردنظر است.
- ستاره‌ها
- گاوهای شیرده
- علامت‌های سؤال
- سگ‌ها
ستاره‌ها؛ سهم بازار بالا، رشد بازار بالا
تعجبی ندارد که صاحبان مشاغل عاشق ستاره‌ها باشند؛ چون ستاره‌ها هم سهم بازارشان بالاست و هم در بازاری با رشد بالا قرار دارند؛ محصولاتی که در این ربع قرار گرفته‌اند، ارزش بالایی دارند؛ زیرا سرمایه‌گذاری روی این محصولات به‌خاطر رشد بالای بازار و محبوبیتی که دارند همچنان سود آینده شما را تضمین می‌کنند.
گاو شرده؛ سهم بازار بالا، رشد کم بازار
این محصولات سهم بازار بالایی دارند سود و درآمد بسیار خوبی را تولید می‌کنند؛ ولی در بازاری قرار دارند که رشد کمی دارد. دقت داشته باشید که به دلیل سهم بالای بازارِ این نوع محصولات، اگر فروش آنها سودآور باشد می‌توانند فعالیت‌های دیگر شرکت را از نظر مالی تأمین کنند. ولی نیازی نیست که در آنها سرمایه‌گذاری جدیدی صورت بگیرد؛ به‌این‌علت که نرخ رشد صنعت پایین است و ممکن است دیگر از سرمایه‌گذاری جدید بازگشت سرمایه نداشته باشند.
سگ‌ها؛ سهم بازار پایین، رشد کم بازار
سگ‌ها محصولاتی هستند که سهم بازار پایینی نسبت به رقبا دارند و رشد بازارشان هم بسیار کم و شاید گاهی صفر باشد. این محصولات معمولاً سودآور نیستند و همان سهم بازارشان را هم به‌سختی حفظ می‌کنند. واضح است که محصولاتِ با سود کم و حتی زیان، در این ربع قرار می‌گیرند. اگر سگ‌ها سودآور باشند می‌توانید روی سرمایه‌گذاری برای افزایش سهم بازارشان فکر کنید وگرنه انحلال فروش آنها بهترین تصمیم ممکن خواهد بود.
علامت سؤال؛ سهم بازار پایین، رشد بالای بازار
علامت سؤال محصولی است که سهم بازار پایینی دارد؛ ولی در صنعتی قرار گرفته است که نرخ رشدش بالاست؛ اما چون سرعت رشد بازار مشخص نیست برای تصمیم‌گیری در مورد کار با این محصولات (که روی افزایش سهم بازارش کار بشود یا نه)، تحقیقات بیشتری لازم است.
مثال:
ماتریس بوستون برای محصولات اپل
کسی نیست که محصولات معروف اپل مثل آیفون، آی‌پاد، مک‌بوک، آی‌پد و ساعت هوشمند را نشناسد؛ اما می‌دانید هر کدام در کدام دسته از ماتریس BCG قرار می‌گیرند؟ بیایید با هم بررسی کنیم.
ستاره (آیفون)
آیفون یا همان نور چشم اپل، ستاره این کمپانی است. سهم بازارش بالاست و همچنان بازارش دارد رشد می‌کند. می‌بینید که شرکت اپل هر چند وقت یکبار از مدل آیفون جدید خود رونمایی می‌کند چون می‌داند همچنان این بازار قابلیت رشد دارد.
گاو شیرده ipad و MacBook
iPad و MacBook گاوهای شیرده سبد محصولات اپل هستند. درست است که این محصولات سهم بازار بالایی دارند؛ اما بازار این محصولات دیگر درحال‌رشد نیست؛ بنابراین آنها سرمایه‌گذاری نسبتاً کمی لازم دارند تا سوددهی‌شان ادامه داشته باشد.
سگ ipod
iPod دستگاه دیجیتال پخش‌کننده موسیقی است که در محصولات اپل، سگ محسوب می‌شود؛ ipod مثل آیفون نتوانست محبوب اکثریت شود و در حال حاضر هم بازارش رشدی ندارد؛ زیرا مردم، بیشتر از تلفن‌های خود برای گوش‌دادن به موسیقی و پادکست استفاده می‌کنند. این تغییر در رفتار مصرف‌کننده منجر به کاهش سهم بازار می‌شود؛ بنابراین، سرمایه‌گذاری در ipod توجیه اقتصادی ندارد.
علامت سؤال iwatch
علامت سؤال بزرگی روی آینده اپل‌واچ یا همان ساعت هوشمند اپل قرار دارد و اصلاً مشخص نیست که در ادامه سهم بازار این محصول چقدر خواهد بود. قطعاً برای اپل امکان‌پذیر است که بازار پر رونقی مثل بازار موبایل با استفاده از اپل‌واچ‌ها به دست آورد؛ ولی سال‌های زیادی در این راه وجود دارد. اپل باید iWatch را در برابر سایر محصولات جدید و آینده خود تجزیه‌وتحلیل کند تا تصمیم بگیرد که روی این محصول سرمایه‌گذاری کند یا نه.
بدون دیدگاه